Klimat w naszym kraju nieustannie się zmienia. Warunki pogodowe w okresie jesiennym niemal każdego roku są inne. Jesienią rośliny mogą być poddawane wielu różnym czynnikom stresowym biotycznym oraz abiotycznym.
Czynniki stresowe jesienią
Czynniki stresowe jesienią mogą zakłócić prawidłowy rozwój całej plantacji. Do najważniejszych czynników stresowych jesienią zaliczyć można:
- niekorzystny wpływ temperatury,
- nadmiar lub deficyt wody,
- niedobór lub nadmiar składników pokarmowych,
- zasolenie podłoża,
- agrofagi.
Do tych ostatnich należą sprawcy wielu groźnych chorób, organizmy szkodliwe oraz konkurujące o wodę i składniki pokarmowe chwasty.
Zapobieganie czynnikom stresowym w okresie jesiennym
Istnieje kilka sposobów zapobiegania czynnikom stresowym jesienią. Jak informuje dyrektor ds. nasiennictwa Top Farms Nasiona, Sylwia Krupiak – Ważne jest dotrzymanie optymalnego terminu siewu, aby rośliny mogły się odpowiednio rozkrzewić i rozwinąć system korzeniowy. Każde rozkrzewienie powoduje rozwój dodatkowych wiązek korzeniowych. Nie mniej, dla plantacji sianych wcześnie, bardzo istotne jest, aby krótko po wschodach wykonać zabieg insektycydowy przeciwko mszycom. Warto również jesienią zwalczyć chwasty oraz zabezpieczyć rośliny przed infekcjami chorobotwórczymi. Korzystniej jest zabezpieczyć rośliny od początku niż zwalczać choroby od początku wiosny. Przy okazji można zastosować nawożenie mikroelementowe, które powoduje zagęszczenie soków komórkowych i sprzyja lepszemu przezimowaniu roślin.
Wśród uprawianych roślin czynniki stresowe jesienią występują coraz częściej. Dlatego też już w okresie jesiennym warto zadbać o prawidłowy rozwój plantacji, zapewniając uprawom właściwą ochronę. Tak więc nawożenie dolistne oraz ochrona plantacji zbóż przed szkodnikami i chorobami w okresie jesiennym są coraz częściej stosowane.
Termin siewu i prawidłowe nawożenie zbóż
Opóźniony termin siewu najczęściej wywiera negatywny wpływ na odpowiednie przezimowanie roślin, prowadzi to do spadku jakości i wielkości plonów. Dlatego też ważny jest siew zbóż w optymalnym dla danego gatunku terminie, co daje możliwość właściwego rozkrzewienia się roślin i prawidłowego rozwoju ich systemu korzeniowego.
Warto również zaplanować nawożenie roślin jeszcze w okresie jesiennym, co w znacznym stopniu może ograniczyć niekorzystny wpływ czynników stresowych jesienią. Nawożenie makro– oraz mikroelementami można wykonywać od wczesnej fazy krzewienia, kiedy rośliny wytworzą 3-4 liście. Ważne jest dostarczenie młodym siewkom fosforu, który ma korzystny wpływ na rozwój systemu korzeniowego. Duże znaczenie ma również mangan, który stymuluje proces krzewienia oraz wpływa na rozwój systemu korzeniowego. Z kolei cynk i miedź zwiększają odporność roślin na niskie temperatury. Oprócz tego miedź ogranicza ryzyko porażenia plantacji chorobami.
Agrofagi w jesiennej uprawie zbóż
Szkodniki to kolejne czynniki stresowe, które jesienią mogą spowodować znaczne szkody w uprawach roślin. W przypadku plantacji zbóż najgroźniejsze są szkodniki ssąco-gryzące, do których należą mszyce, skoczki oraz ploniarki. Szczególnie niebezpieczne są mszyce i skoczki, które oprócz wysysania soków z roślin mogą przenosić groźne choroby wirusowe.
Najgroźniejszą chorobą jest wirus żółtej karłowatości jęczmienia (BYDV), który poraża wszystkie gatunki roślin zbożowych.
Monitoring mszyc należy przeprowadzać już bezpośrednio po wschodach zbóż. W momencie zaobserwowania pierwszych osobników w żółtym naczyniu należy rozpocząć ich zwalczanie przy użyciu insektycydów.
Ważne jest również jesienne odchwaszczanie zbóż. Pozwala ono zwalczać miotłę zbożową oraz inne gatunki chwastów dwuliściennych, które zachwaszczają uprawy zbóż i konkurują z nimi o światło, wodę i składniki pokarmowe. Ostateczny termin zwalczania chwastów zbóż ozimych stanowi koniec fazy krzewienia zbóż.